« بهداشت دهان ودندان » و پيشگيري از بيماريهاي دهان ودندان هر چند در همه طول عمر امري لازم و ضروري است و ليكن...

در دوران حاملگي از اهميت خاصي برخوردار مي باشد رعايت نكاتي بسيار ساده مي تواند به سلامتي مادر در دوران حاملگي و پس از آن كمك شاياني بنمايد. مادر باردار بايد به اين نكته توجه نمايد كه در هنگام حاملگي , مسئوليت دو نفر يعني خود و كودك را برعهده گرفته است . بايستي در حد توان از بهترين غذا استفاده كند و به نحواحسن از خود مراقبت نمايد. بسيار مهم است كه در اين دوران موادغذايي كافي وارد بدن شوند. بايد به ميزان كافي از لبنيات تازه , پروتئين ها , سبزيجات و مركبات استفاده نمايد. پوسيدگي دندانها: عده اي معتقدند كه در اثر حاملگي دست كم يك دندان آنها از دست رفته است و بقيه دندانها دچار آسيب جدي شده اند. حاملگي به خودي خود باعث از دست رفتن دندانها نمي شود بلكه با ايجاد بعضي عوارض در نهايت گاهي منجر به آسيب دندان مي شود. به عنوان مثال زنان باردار در دوران حاملگي گاه دچار تهوع و استفراغ هاي مكرر مي شوند. استفراغ كردن باعث مي شود بزاق دهان اسيدي شود و اسيدي شدن بزاق هم احتمال ايجاد پوسيدگي دندان و بيماري لثه را افزايش مي دهد. « پوسيدگي دندانها ناشي از تهاجم اسيد بر ميناي دندان است و روند پوسيدگي در نتيجه وجود پلاك ميكروبي ايجاد مي شود »

ژنژيويت حاملگي چيست؟

در طي دوران حاملگي به علت بالارفتن سطح بعضي از هورمونها(خصوصا افزايش ميزان پروژسترون ) واكنش لثه ها به پلاك دنداني افزايش يافته و امكان بوجود آمدن التهاب لثه (ژنژيويت ) زياد مي شود كه به آن « ژنژيويت حاملگي » مي گويند.بنابراين رعايت بهداشت دهان ودندان و برداشتن پلاك دنداني و تميزكردن مرتب دندانها در دوره حاملگي از اهميت بيشتري برخوردار است . گاهي استفاده از قرصهاي ضدبارداري نيز همين اثر را با شدت كمتري روي لثه مي گذارد. در صورتي كه عليرغم رعايت بهداشت , در دوران حاملگي دچار التهاب و خونريزي لثه شديد بايستي به دندانپزشك مراجعه كنيد.

تومور حاملگي

تغييرات هورموني در دوران بارداري گاهي اوقات سبب تغير حجم لثه مي شود. در پاره اي از موارد لثه بين دنداني يك يا دو دندان تغيير حجم داده , جويدن را دچار اشكال ميسازد.گاه به اين بافت التهابي تغيير حجم يافته « تومور حاملگي » اتلاق مي شود. اين حالت معمولا با حذف عوامل محرك موضعي از بين مي رود. اما گاهي لازم است كه توسط عمل جراحي سلامت را به نسج لثه برگرداند. حالت ياد شده معمولا زماني ايجاد ميشود كه از ابتدا كنترل دقيقي بر روي تشكيل پلاك صورت نگرفته است .

پيشگيري و مراقبت

بهتر است دهان ودندان هر خانمي قبل از حاملگي به طور دقيق معاينه و در صورت نياز درمان شود.

در دوران بارداري ضمن انجام ساير مراقبتها , دهان , دندانها و لثه هم بايد به طور كامل توسط كاركنان بهداشتي معاينه شده , روشهاي مسواك زدن و رعايت بهداشت با دقت بيشتري در اين دوران آموزش داده شود , در عين حال بايد توجه مادر را به نقاطي كه داراي التهاب و خونريزي مي باشند جلب نمود.

بسيار ديده شده كه بيماران با مشاهده خونريزي از لثه , از مسواك زدن خودداري مي نمايند. در اينگونه موارد مادر بايد بداند كه عليرغم وجود خونريزي لثه ناحيه مربوطه را مسواك بزند البته مي توان از يك تكه پارچه حوله اي نازك تميز كه به دور انگشت اشاره پيچيده شده نيز براي ماساژ لثه و تميز نمودن دندانهاي ناحيه مربوطه استفاده نمود.

توجه :

مادر باردار بايد در ماههاي 3 و 4 و 5 و 6 و 7 حاملگي هر ماه يكبار و در ماههاي 8 و 9 هر ماه دوبار از نظر بهداشت دهان و دندان توسط كاركنان بهداشتي مراقبت شده , وضعيت دهان و دندان وي در ماههاي 3 و 5 و 7 حاملگي در پرونده خانوار ثبت گردد.

در صورت وجود التهاب و خونريزي از لثه يا تومور حاملگي يا مورد غيرعادي ديگر بايد به مراكز بهداشتي درماني مراجعه نمايد.

در صورت نياز مادر باردار به درمانهاي دندانپزشكي بهترين زمان سه ماهه دوم حاملگي و ترجيحا ماه پنجم مي باشد.

به ياد داشته باشيد كه رفتار پدر و مادر الگويي براي كودكان است و عادات منظم بهداشتي شما مي تواند فرزند شما را تحت تاثير قرار دهد با دندانپزشك درباره مراقبت از دندانهاي كودك صحبت كنيد و با مشكلات و مسائل مربوط به رشد دندانهاي كودك آشنا شويد................

مصرف الکل در بارداری

مصرف مشروبات الکلی در دوران بارداری با کاهش هوش و استعداد یادگیری کودک را از پیشرفت در زندگی و بزرگسالی باز می‌دارد.

مصرف مشروبات الکلی به خصوص در سه ماه نخست بارداری توسط مادر،جنین را خطر وزن کم، سر کوچک، شکاف در لب بالایی و عارضه لب شکری قرار می‌دهد.

همچنین این کودکان از هوش و حافظه کمتر، قدرت یادگیری پایین مشکل در راه رفتن و حرف زدن مواجه هستند و نمی‌توانند مانند دیگر همسالان خود در زندگی پیشرفت و به مقامات بالا برسند.

نوع مشروبات الکلی تفاوتی ندارد و مصرف آن در دوران بارداری سلامت جنین را به خصوص در 3 ماهه اول به دلیل تکمیل اندامهای حیاتی به خطر می‌اندازد

در 3 ماهه دوم نیز حرکات جنین به دلیل مصرف مشروبات الکلی کند و آهسته می‌شود و هنگام تولد با کمبود وزن و مشکلات دیگر مواجه خواهد شد.

ولیوم و مقدار الکل در مشروبات مختلف متفاوت است و نمی توان حد مجاز و معینی را برای مصرف آن در دوران بارداری مشخص کرد و خانمهای باردار باید مصرف حتی مقدار اندک نیز سلامت جنین را با خطر مواجه می‌کند.

به منظور سلامت جنین و به دنیا آمدن نوزادی سالم و شاداب، مادران باید قبل از باردار مصرف الکل و سیگار را قطع و روزانه بیش از نیم ساعت از موبایل استفاده نکنند.

همچنین مصرف الکل توسط پدر نطفه را به دلیل وجود الکل در ترشحات، ضعیف و مشکلاتحاملگی را افزایش می‌دهد و به همین منظور پدر و مادر باید مشروبات الکلی را 3ماه قبل از تصمیم به بارداری قطع کنند.

ترومبو آمبولی در بارداری

ترومبوامبولی وریدی که شامل ترومبوز وریدی عمقی و امبولی ریه است سبب عارضه دار شدن 3-5%در 1000 بارداری می شود.

عوامل خطر زا

1-سن بالای 35 سال

2-چاقی(BMI بالای 30)

3-تعداد زایمان

4-سابقه خانوادگی

5-استراحت زیاد

6-بی حرکتی بیش از 4 روز

7-استفراغ بیش از حد

8-دهیدراتاسیون(کم ابی)

9-عفونت شدید

10-نارسایی احتقانی قلب

11-سندروم نفروتیک

12-پره اکلامپسی

13-وریدهای واریسی شدید

14-تروما و جراحی

15-زایمان طبیعی ترومبو امبولی کمتری نسبت به سزارین دارد.

نشانهها و علایم

الف)ترومبوزوریدی عمقی:این حالت در سه ماهه اول و دوم و سوم ممکن است رخ دهد.تشخیص ان در طی بارداری مشکل است از علایمان درد و تورم یک طرفه اندام تحتانی (مخصوصاسمت چپ)است.

ب)امبولیریه:این حالت پس از زایمان شایعتر از دوران بارداری است و 63%معمولا پس از سزارین روی می دهد.از علایم ان تنگی نفس-تاکی پنه (تنفس بیش از 30 )وکلاپس قلبی-ریوی است.(تنگی نفس در بارداری یکی از علایم غیر اختصاصی است).

علایم امبولی ریه:تنگی نفس ناگهانی-درد قفسه سینه-سیانور-بیقراری وتاکی پنه

تشخیص:

الف) سونوگرافی داپلر

ب)D دایمر

درمان:

تثبیت علایم حیاتی در اولویت اول است.راه هوایی-تنفس-گردشخون باید بلافاصله مورد توجه قرار گیرند و ممکن است نیاز به بستری در بخش مراقبتهای ویژه باشد.

در امبولی ریوی (تهدیدکننده حیات)درمان ترومبولیتیک(از بینبردن لخته)مورد نیاز است.ممکن است درمان با داروهای ضد انعقاد هم شروع شود.

هپارین اولین انتخاب برای پیشگیری و درمان امبولی ریه دربارداری است.

طول مدت درمان بین 6-3 ماه شامل 6 هفته پس از زایمان متغیراست.

پیشگیری:

اسپیرین با دوز کم برای افرادیکه خطر ترومبوز بالا دارندمورد استفاده قرار میگیرد.معمولا در زایمان واژینال هاییکه با استفاده از فورسپس باشد یا زایمان طول کشیده  و یا بی حرکتی پس از زایمان ترومبوپروفیلاکسی مورد استفاده قرار می گیرد.در سزارین معمولا پروفیلاکسی داده نمی شود مگر علایم ترومبو امبولی دیده شود ولی استفاده از جوراب عامل موثری است.